توسط : آش ترخینه یکی از غذاهای سنتی و مقوی ایرانی است که در بسیاری از مناطق غربی کشور، به ویژه در کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی، محبوبیت زیادی دارد. این آش منحصر به فرد با استفاده از ترخینه، که یک ماده خوراکی تخمیر شده است، تهیه میشود و به دلیل ترکیب آن با حبوبات، سبزیجات و گاهی گوشت، نه تنها طعمی دلپذیر و خاص دارد بلکه از نظر تغذیه‌ای نیز بسیار مغذی و انرژی‌بخش است. ترخینه که از گندم یا جو تخمیر شده به دست می‌آید، به این آش طعمی منحصر به فرد و خواص فراوانی می‌بخشد. آش ترخینه به دلیل خاصیت هضم آسان و دارا بودن مواد مغذی مانند فیبر، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی به عنوان یکی از گزینه های عالی برای تقویت سیستم گوارش و تقویت بدن در فصول سرد سال شناخته میشود. با توجه به خواص و مزایای متعدد این آش، می‌توان آن را یک غذای کامل و مناسب برای خانواده‌ها، به ویژه در روزهای سرد و زمستانی دانست.
مواد لازم:
-
ترخینه: ۱ پیمانه
-
نخود: ½ پیمانه
-
لوبیا چیتی: ½ پیمانه
-
عدس: ½ پیمانه
-
سبزی آش (تره، گشنیز، شوید و نعناع): ۲ پیمانه
-
پیاز: ۱ عدد
-
سیر: ۲ حبه
-
زردچوبه: ۱ قاشق چای‌خوری
-
نمک و فلفل: به میزان لازم
-
روغن: به میزان لازم
-
گوشت (اختیاری): ۲۵۰ گرم گوشت گوسفندی یا مرغ
ادویه‌های اصلی آش ترخینه:
-
زردچوبه: برای رنگ و طعم گرم و ملایم. تقریباً در همه نسخه‌های این آش استفاده میشود.
-
نمک: در پایان پخت برای تنظیم طعم
-
فلفل سیاه یا فلفل قرمز (اختیاری): برای کمی تندی و گرما (به‌خصوص در مناطق سردسیر بیشتر استفاده میشود)
-
نعناع خشک: بیشتر برای روی آش استفاده میشود، اما بعضی‌ها کمی داخل آش هم می‌ریزند.
-
دارچین (خیلی کم): در برخی مناطق، برای طعمی متفاوت به مقدار کم استفاده میشود (اختیاری و سلیقه‌ای)
در برخی مناطق، برای تنوع در طعم، ممکن است مقدار کمی پودر سیر یا زیره هم استفاده شود، ولی این موارد جزو ترکیب‌های سنتی نیستند.
مراحل تهیه:
-
آماده‌سازی حبوبات:
-
ابتدا نخود، لوبیا چیتی و عدس را از شب قبل در آب خیس کنید. این کار باعث میشود که حبوبات راحت‌تر پخته شوند و زمان پخت آش کاهش پیدا کند.
-
روز بعد، حبوبات را در یک قابلمه با مقدار زیادی آب بپزید. این مرحله حدوداً ۱ ساعت زمان می‌برد تا حبوبات نرم شوند.
-
-
پخت گوشت (اختیاری):
-
در صورتی که می‌خواهید آش ترخینه را با گوشت تهیه کنید، گوشت گوسفندی یا مرغ را به قطعات کوچک تقسیم کنید و در یک قابلمه با مقداری روغن تفت دهید.
-
سپس زردچوبه را به گوشت اضافه کنید و کمی تفت دهید تا گوشت تغییر رنگ دهد.
-
بعد از آن، مقداری آب به گوشت اضافه کرده و بگذارید تا گوشت کاملاً بپزد. این کار حدود ۳۰ دقیقه زمان می‌برد.
-
-
اضافه کردن ترخینه:
-
ترخینه که به صورت گلوله‌های خشک به فروش می‌رسد، نیاز به خیساندن ندارد. پس از پخت حبوبات و گوشت، ترخینه را به قابلمه اضافه کنید و به خوبی هم بزنید.
-
اجازه دهید ترخینه به مدت ۳۰ تا ۴۰ دقیقه با حبوبات و گوشت در قابلمه بجوشد تا تمام مواد به خوبی مخلوط شوند و طعم‌ها به هم پیوند بخورد.
-
-
سبزیجات و سیر:
-
در یک تابه جداگانه، پیاز را خرد کرده و با مقداری روغن تفت دهید تا طلایی شود. سپس سیر خرد شده را نیز اضافه کرده و تفت دهید تا عطر آن بلند شود.
-
سبزی آش (تره، گشنیز، شوید و نعناع) را شسته و خرد کنید و به تابه اضافه کنید. سبزی‌ها را کمی تفت دهید تا عطر آنها آزاد شود، سپس آنها را به قابلمه آش اضافه کنید.
-
-
پخت نهایی:
-
مواد آش را به خوبی مخلوط کرده و در قابلمه را ببندید. بگذارید آش به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه روی حرارت ملایم بپزد تا تمام مواد به خوبی نرم شوند و آش به غلظت دلخواه برسد.
-
در این مرحله، نمک و فلفل را به آش اضافه کنید تا طعم آن به دلخواه شما تنظیم شود.
-
-
چاشنی‌ها و تزئین:
-
برای تزئین، می‌توانید از نعناع داغ استفاده کنید. برای این کار، نعناع خشک را در یک تابه کوچک با کمی روغن داغ کنید و سپس آن را روی آش بریزید تا طعم بی‌نظیر نعناع در آش ایجاد شود.
-
-
سرو آش ترخینه:
-
آش ترخینه را در کاسه‌های مناسب سرو کنید و در صورت تمایل می‌توانید کمی کشک یا پیاز داغ هم به آن اضافه کنید.
-
نکات مهم برای تهیه آش ترخینه:
-
در صورتی که می‌خواهید آش ترخینه غلیظ‌تری داشته باشید، می‌توانید مقدار ترخینه را بیشتر کنید یا اجازه دهید آش برای مدت طولانی‌تری بجوشد تا غلظت آن افزایش یابد.
-
سبزی آش را می‌توانید بسته به سلیقه خود تغییر دهید، اما ترکیب تره، گشنیز و شوید برای طعم‌دهی بهتر به آش توصیه میشود.
-
اگر گوشت به آش اضافه می‌کنید، می‌توانید آن را با استخوان یا بدون استخوان تهیه کنید، بسته به سلیقه خود.
-
برای طعم بیشتر، می‌توانید در اواخر پخت کمی زردچوبه یا فلفل سیاه اضافی نیز به آش اضافه کنید.
آش ترخینه چه خاصیتی دارد
آش ترخینه به دلیل داشتن ترخینه که از گندم یا جو تخمیر شده تهیه میشود، به عنوان یک غذای مغذی و مقوی شناخته میشود. ترخینه خواص زیادی دارد که از جمله آنها می‌توان به تقویت سیستم گوارش، پیشگیری از مشکلات معده و بهبود هضم غذا اشاره کرد. همچنین، این آش به دلیل داشتن حبوبات، سبزیجات و گوشت، می‌تواند انرژی زیادی به بدن بدهد و برای فصول سرد سال به عنوان یک غذای گرم و پرانرژی بسیار مناسب است.
آیا آش ترخینه برای سرماخوردگی خوب است؟
آش ترخینه به دلیل مواد مغذی و خواص زیادی که دارد، می‌تواند گزینه‌ای عالی برای تقویت بدن در هنگام بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی باشد. ترخینه که از گندم یا جو تخمیر شده تهیه میشود، سرشار از فیبر و پروبیوتیک‌ها است که به تقویت سیستم گوارش و سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. در فصول سرد سال، زمانی که سرماخوردگی و بیماری‌های تنفسی بیشتر رایج می‌شوند، مصرف چنین غذاهایی می‌تواند به تقویت دفاع بدن کمک کند و به تسریع بهبودی فرد مبتلا به سرماخوردگی کمک نماید.
همچنین، ترکیب حبوبات و سبزیجات در این آش باعث میشود تا علاوه بر تقویت سیستم ایمنی، انرژی لازم برای مقابله با بیماری نیز فراهم شود. نعناع خشک که در برخی نسخه‌ها برای طعم‌دهی به آش ترخینه اضافه میشود، دارای خواص ضد ویروسی و ضد التهابی است که می‌تواند در کاهش علائم سرماخوردگی مانند گلودرد و سرفه مفید باشد.
در نتیجه، آش ترخینه به دلیل مواد مغذی و خاصیت‌های درمانی که دارد، به عنوان یک غذای مفید و مؤثر برای کمک به بهبود سرماخوردگی و تقویت بدن در برابر بیماری‌ها شناخته می‌شو
