توسط : آش دوغ یکی از خوشمزه ترین و محبوب ترین آش های سنتی ایرانی است که در استان‌ه ای مختلف کشور مثل اردبیل، آذربایجان، کردستان، همدان و کرمانشاه با سبک های متفاوت پخته میشود. این آش به دلیل ترکیب دلپذیر دوغ ترش، نخود، سبزی‌های معطر و برنج نه‌تنها طعم بی‌نظیری دارد، بلکه بسیار مقوی و مفید برای گوارش است.
در میان انواع غذا های سنتی، آش دوغ به‌عنوان یک گزینه سالم و سبک برای روزهای سرد یا حتی وعده‌های خاص مهمانی‌ها شناخته میشود. اگر به دنبال یک دستور پخت دقیق و مرحله به مرحله هستید، در ادامه با آموزش کامل آش دوغ همراه ما باشید.
برای دیدن سایر غذاهای سنتی ایران می‌توانید به بخش آشپزی سایت مراجعه کنید. همچنین طرز تهیه انواع دیگر آش های ایرانی مثل آش شله قلمکار هم مطالعه کنید .
مواد لازم برای تهیه آش دوغ (برای ۴ نفر)
| ماده | مقدار |
|---|---|
| نخود پخته‌شده | ۱ پیمانه |
| برنج نیم‌دانه | ½ پیمانه |
| دوغ محلی ترش | ۱.۵ تا ۲ لیتر |
| سبزی آش (گشنیز، تره، شوید) | ۵۰۰ گرم |
| تخم‌مرغ (دلخواه، برای جلوگیری از بریدن دوغ) | ۱ عدد |
| سیر له‌شده یا خردشده | ۳ تا ۴ حبه |
| نمک و فلفل | به میزان لازم |
| کره یا روغن حیوانی | برای تزئین (اختیاری) |
| نعناع خشک | ۱ قاشق غذاخوری (برای نعناع‌داغ) |
طرز تهیه آش دوغ مرحله به مرحله
۱. آماده‌سازی نخود، برنج و سبزی
-
نخود را شب قبل خوب بشویید و در آب خیس کنید. بهتر است دو تا سه بار آب آن را عوض کنید تا نفخش گرفته شود.
-
روز بعد نخود را با کمی نمک و آب روی حرارت بپزید تا کاملاً نرم شود.
-
برنج نیم‌دانه را نیز حدود ۱ ساعت در آب ولرم بخیسانید.
-
سبزی آش شامل گشنیز، تره و شوید را پاک کرده، بشویید و ریز خرد کنید. مقدار سبزی باید زیاد باشد تا آش طعم و عطر خوبی بگیرد.
۲. ترکیب برنج و دوغ
-
در یک قابلمه نسبتاً بزرگ، دوغ ترش و طبیعی را بریزید.
-
برنج آب‌کش شده را به دوغ اضافه کنید.
-
برای جلوگیری از بریدن دوغ، یک عدد تخم‌مرغ را در یک کاسه بشکنید، با چنگال بزنید و به دوغ اضافه کنید. سریع هم بزنید تا یک‌دست شود.
-
قابلمه را روی حرارت ملایم تا متوسط قرار دهید و هم زدن مداوم را آغاز کنید. این مرحله بسیار مهم است چون دوغ اگر رها شود ممکن است ببرد و ظاهر و طعم آش را خراب کند.
۳. اضافه کردن نخود پخته‌شده
-
وقتی مخلوط دوغ و برنج کمی جوشید و برنج شروع به شکفته شدن کرد، نخودهای پخته را به قابلمه اضافه کنید.
-
هم‌زدن را ادامه دهید و اجازه دهید مواد با هم حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بجوشند.
۴. افزودن سبزی آش
-
پس از اینکه برنج تقریباً پخته شد و کمی لعاب انداخت، سبزی‌های خردشده را اضافه کنید.
-
حرارت را کمی کم کنید تا سبزی‌ها آرام‌آرام بپزند و طعم خود را به آش بدهند.
-
پخت سبزی حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه زمان می‌برد. گاهی آش را هم بزنید تا ته نگیرد.
۵. آماده‌سازی سیر و نعناع داغ
-
در یک ماهیتابه کوچک، مقداری روغن یا کره حیوانی گرم کنید.
-
سیرهای خرد یا له‌شده را در آن تفت دهید تا طلایی و معطر شوند.
-
سپس کمی نعناع خشک به آن اضافه کرده و تنها چند ثانیه تفت دهید تا نسوزد (نعناع خیلی زود می‌سوزد و تلخ میشود).
-
این ترکیب را می‌توانید هم داخل آش بریزید و هم برای تزئین روی آن استفاده کنید.
۶. چشیدن و تنظیم مزه
-
پس از اینکه آش به غلظت دلخواه رسید (نه خیلی سفت و نه خیلی رقیق)، کمی نمک و فلفل سیاه اضافه کنید.
-
اگر دوغتان زیاد ترش بود، در انتهای پخت می‌توانید کمی برنج یا حتی آب اضافه کنید تا طعم متعادل‌تر شود.
۷. سرو نهایی
-
آش را در کاسه‌های سرو بریزید.
-
روی آن را با نعناع‌داغ، سیر داغ و کمی کره تزئین کنید.
-
این آش را معمولاً داغ سرو می‌کنند، ولی در برخی مناطق در هوای گرم نیز به‌صورت ولرم یا حتی سرد مصرف میشود.
آش دوغ برای چه چیزی خوب است
آش دوغ به دلیل ترکیب مواد سالم و مغذی، برای تقویت دستگاه گوارش و بهبود هضم بسیار مفید است. دوغ موجود در این آش حاوی پروبیوتیک‌ها است که به تنظیم فلور روده و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. همچنین سبزیجات تازه، نخود و برنج به سلامت قلب و عروق و تأمین انرژی کمک می‌کنند. این آش به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی سبزی‌ها و حجم بالای آب در دوغ، به هیدراته نگه داشتن بدن و رفع تشنگی نیز مفید است .
آیا آش دوغ برای سرماخوردگی خوب است
بله، آش دوغ برای سرماخوردگی بسیار مفید است. دوغ که بخش اصلی این آش را تشکیل می‌دهد، حاوی پروبیوتیک‌ها است که می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و روند بهبودی را تسریع کند. همچنین، ترکیب سبزی‌های معطر مانند گشنیز و شوید که در آش دوغ وجود دارد، دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به کاهش علائم سرماخوردگی مانند گلودرد و سرفه کمک کند. علاوه بر این، خوردن این آش داغ به تسکین گلو و رفع احتقان کمک می‌کند و به عنوان یک غذای گرم و مرطوب می‌تواند احساس راحتی در هنگام سرماخوردگی ایجاد کند.
آیا آش دوغ قند دارد
آش دوغ به طور معمول قند طبیعی ندارد، مگر اینکه در تهیه آن از مواد شیرین‌کننده اضافی استفاده شود. دوغ که یکی از مواد اصلی آش دوغ است، به خودی خود حاوی قند لاکتوز است که یک قند طبیعی موجود در لبنیات است، اما این قند معمولاً در مقادیر خیلی کم است و برای بیشتر افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند. در صورتی که آش دوغ با دوغ کم‌چرب یا بدون قند اضافی تهیه شود، مقدار قند آن بسیار کم خواهد بود. بنابراین، آش دوغ یک غذای کم‌قند محسوب میشود، مگر اینکه در دستور تهیه آن از مواد شیرین‌کننده صنعتی یا اضافه استفاده شده باشد.
آیا آش دوغ برای آبله مرغان خوب است
بله، آش دوغ می‌تواند برای افراد مبتلا به آبله مرغان مفید باشد. این آش به دلیل داشتن دوغ ترش که حاوی پروبیوتیک‌ها است، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند و در روند بهبودی بیماری‌های ویروسی مانند آبله مرغان مؤثر باشد. همچنین، ترکیب سبزیجات معطر مانند گشنیز و شوید دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به کاهش علائم التهابی کمک کند. مصرف آش دوغ داغ نیز می‌تواند برای تسکین گلودرد و کاهش التهاب مفید باشد. به علاوه، این آش یک غذای سبک و مغذی است که به راحتی هضم میشود و در دوران بیماری برای حفظ انرژی و آب بدن مفید است.
برای آش دوغ چه سبزی لازم است
برای تهیه آش دوغ، سبزی‌های معمولی که در این آش استفاده میشود شامل گشنیز، تره، شوید و گاهی نعناع است. این سبزی‌ها طعم خوشایند و عطر مطبوعی به آش می‌دهند. در برخی دستورهای محلی، ممکن است از سبزی‌هایی مانند اسفناج یا جعفری نیز استفاده شود. ترکیب این سبزی‌ها باعث میشود آش دوغ طعمی خوشمزه و مقوی داشته باشد و خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی بیشتری پیدا کند.
برای اینکه آش دوغ نبرد چه کنیم
برای اینکه آش دوغ نبرد و دوغ در آن بریده نشود، باید چند نکته را رعایت کنید:
-
حرارت ملایم: دوغ را نباید به طور مستقیم روی حرارت زیاد قرار دهید. بهتر است آش دوغ را روی حرارت ملایم بپزید و همزمان آن را به آرامی هم بزنید تا دوغ بریده نشود.
-
اضافه کردن تخم‌مرغ: قبل از اضافه کردن دوغ به آش، می‌توانید یک تخم‌مرغ را در یک کاسه بشکنید و خوب هم بزنید. سپس تخم‌مرغ زده‌شده را به دوغ اضافه کنید و سریع هم بزنید تا از بریده شدن دوغ جلوگیری کنید.
-
استفاده از دوغ تازه و طبیعی: بهتر است از دوغ تازه و طبیعی که ترش نباشد استفاده کنید. دوغ‌های کهنه یا بسیار ترش ممکن است بیشتر تمایل به بریدن داشته باشند.
-
هم زدن مداوم: در هنگام پخت آش، هم زدن مداوم آش مهم است تا دوغ در دمای ثابت باقی بماند و بریده نشود.
-
اضافه کردن برنج به دوغ: قبل از اضافه کردن دوغ به آش، می‌توانید برنج یا مواد دیگر را در آب بپزید تا مقدار زیادی نشاسته آزاد شود. این نشاسته به حفظ یکدستی دوغ کمک می‌کند.
چگونه ترشی آش دوغ را بگیریم
برای گرفتن ترشی آش دوغ و متعادل کردن طعم آن، می‌توانید از چند روش استفاده کنید:
-
استفاده از دوغ تازه: دوغ‌هایی که تازه‌تر هستند معمولاً کمتر ترش‌اند. اگر دوغ شما خیلی ترش است، می‌توانید کمی از آن را کنار بگذارید و به جای آن دوغ تازه‌تر اضافه کنید.
-
اضافه کردن کمی شیر: اگر آش دوغ شما خیلی ترش شد، می‌توانید مقدار کمی شیر به آن اضافه کنید تا ترشی دوغ را متعادل کنید. این کار نه تنها طعم آش را بهتر می‌کند، بلکه به کرمی‌تر شدن آن هم کمک می‌کند.
-
اضافه کردن برنج یا بلغور: اضافه کردن برنج یا بلغور به آش می‌تواند به جذب مقداری از ترشی دوغ کمک کند و آش را متعادل‌تر کند. برنج همچنین باعث غلظت بیشتر آش میشود.
-
استفاده از نمک و شکر: اضافه کردن کمی نمک یا شکر می‌تواند به کم کردن ترشی دوغ کمک کند. البته باید مقدار آن‌ها به دقت تنظیم شود تا طعم آش حفظ شود.
-
اضافه کردن آب یا آب مرغ: اگر ترشی دوغ بسیار زیاد است، می‌توانید مقدار کمی آب یا آب مرغ به آش اضافه کنید تا ترشی آن کمتر شود و طعم بهتری پیدا کند.
