توسط : لوبیا پلو یکی از غذاهای اصیل و پرطرفدار ایرانی است که جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های ناهار و حتی مهمانی‌ها دارد. این غذای خوش‌عطر و رنگ، ترکیبی از برنج ایرانی، لوبیا سبز، گوشت چرخ کرده یا گوشت تکه ای، ادویه های معطر و رب گوجه فرنگی است که با روشی خاص در کنار هم پخته می‌شوند و طعمی بی‌نظیر خلق می‌کنند. در دنیای آشپزی ایرانی، لوبیا پلو نه تنها به عنوان یک غذای کامل شناخته میشود، بلکه به دلیل ترکیب پروتئین و سبزیجات، از نظر تغذیه‌ای نیز بسیار مفید است.
در کنار غذا های برنجی محبوبی مثل کلم پلو شیرازی، هویج پلو با مرغ و حتی انواع غذاهای رژیمی با برنج، لوبیا پلو همواره یکی از انتخاب‌های همیشگی خانواده‌های ایرانی بوده است. این غذا با ته‌دیگ طلایی، سالاد شیرازی و ماست چکیده سرو میشود و می‌تواند هم ساده و هم مجلسی تهیه شود. در ادامه این مقاله، به‌صورت کامل طرز تهیه، نکات مهم و پاسخ به سؤالات رایج درباره لوبیا پلو را برایتان شرح خواهیم داد.
مواد لازم برای تهیه لوبیا پلو (۴ نفره):
-
برنج ایرانی: ۳ پیمانه
-
لوبیا سبز تازه: ۳۰۰ گرم (خردشده)
-
گوشت چرخ‌کرده: ۳۰۰ گرم
-
پیاز متوسط: ۱ عدد (رنده یا نگینی)
-
رب گوجه‌فرنگی: ۲ قاشق غذاخوری
-
زردچوبه: ۱ قاشق چای‌خوری
-
دارچین: نصف قاشق چای‌خوری (دلخواه)
-
فلفل سیاه و نمک: به میزان لازم
-
روغن مایع یا کره: به مقدار لازم
-
زعفران دم‌کرده: ۲ قاشق غذاخوری (اختیاری برای رنگ و عطر بهتر)
-
سیب‌زمینی حلقه‌ای یا نان برای ته‌دیگ: به مقدار لازم
طرز تهیه لوبیا پلو مرحله به مرحله :
۱. آماده‌سازی لوبیا سبز
لوبیا سبزها را شسته و به اندازه دلخواه (معمولاً حدود ۲ سانتی‌متر) خرد کنید. آن‌ها را در مقداری آب جوش یا بخارپز کمی نیم‌پز کنید تا ترد و نرم شوند، اما له نشوند. سپس آبکش کرده و کنار بگذارید.
۲. تفت دادن گوشت چرخ کرده
در یک تابه مقداری روغن بریزید و پیاز را کمی تفت دهید تا طلایی شود. سپس گوشت چرخ‌کرده را اضافه کنید و با زردچوبه، فلفل سیاه و کمی نمک خوب تفت دهید تا رنگ آن تغییر کند و بپزد. پس از آن رب گوجه‌فرنگی را اضافه کرده و چند دقیقه دیگر تفت دهید تا بوی خامی رب گرفته شود. در این مرحله لوبیا سبز نیم‌پز را به مواد اضافه کرده و کمی با هم تفت دهید. در صورت تمایل زعفران و دارچین را هم اضافه کنید تا طعم غذا کامل شود.
۳. آماده‌سازی برنج
برنج را شسته و با مقداری آب و نمک حداقل ۲ ساعت خیس کنید. سپس آن را مثل برنج معمولی به روش آبکش بجوشانید تا مغز برنج کمی نرم شود، اما هنوز سفتی داشته باشد. بعد آبکش کنید.
۴. ترکیب برنج و مواد لوبیا پلو
در ته قابلمه کمی روغن بریزید و سیب‌زمینی حلقه‌ای یا نان لواش قرار دهید تا ته‌دیگ شود. سپس یک لایه برنج، یک لایه از مواد گوشتی و لوبیا را بریزید و به همین صورت لایه‌لایه ادامه دهید تا تمام مواد تمام شوند. در پایان مقداری زعفران دم‌کرده روی برنج بریزید.
۵. دم گذاشتن
قابلمه را روی حرارت متوسط قرار دهید. وقتی بخار از آن بلند شد، شعله را کم کرده و اجازه دهید حدود ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت برنج خوب دم بکشد.
چه چیزی لوبیا پلو را خوشمزه میکند
اینکه لوبیا پلو خوشمزه شود، به ترکیبی از چند نکته کلیدی در مواد اولیه و مراحل پخت بستگی دارد. در ادامه مهم‌ترین عواملی که طعم لوبیا پلو را بی‌نظیر می‌کنند آورده‌ام:
🔸 ۱. پیاز فراوان و طلایی شده
پیاز داغ خوش‌عطر و خوب سرخ‌شده پایه اصلی عطر خوب خوراک گوشت است. هرچه پیاز بیشتر و بهتر تفت داده شود، طعم غذا دلچسب‌تر خواهد بود.
🔸 ۲. گوشت چرخ کرده تازه و پرچرب
گوشت با کمی چربی باعث آبدارتر و خوش‌طعم‌تر شدن مایه لوبیا پلو میشود. استفاده از گوشت کم‌چرب ممکن است غذا را خشک کند.
🔸 ۳. رب گوجه با رنگ باز
رب را حتماً جداگانه خوب تفت دهید تا هم بوی خامی‌اش گرفته شود، هم رنگ غذا جذاب شود. استفاده از رب باکیفیت هم مهم است.
🔸 ۴. دارچین و زعفران دم کرده
افزودن مقدار کمی دارچین به مایه گوشتی و زعفران به لایه آخر برنج، عطر و طعم غذا را چند برابر میکند.
🔸 ۵. لوبیا سبز تازه و ترد
لوبیا ها باید کمی پخته ولی سفت و ترد باقی مانده باشند. لوبیای بیش از حد پخته و له شده ظاهر و مزه غذا را خراب میکند.
🔸 ۶. ته دیگ طلایی و برشته
ته دیگ خوش ظاهر با سیب زمینی یا نان داغ، تکمیل کننده لذت خوردن لوبیا پلو است.
🔸 ۷. لایه‌بندی صحیح و دم‌کشی کامل
مخلوط مناسب لایه ها و زمان کافی برای دم کشیدن باعث میشود عطر مواد خوب در برنج پخش شده و طعم غذا یکدست و جذاب شود.
ادویه مخصوص لوبیا پلو چیست؟
برای اینکه لوبیا پلو طعم و عطری فوق العاده داشته باشد، استفاده از ادویه های مناسب بسیار مهم است. ادویه مخصوص لوبیا پلو معمولاً ترکیبی از زردچوبه، فلفل سیاه، دارچین، پودر گل محمدی و کمی پودر لیمو عمانی است. برخی آشپز ها برای ایجاد عطر بیشتر، از زیره و هل آسیاب شده هم استفاده می‌کنند. این ترکیب ادویه ای، هم بوی زُهم گوشت را می‌گیرد و هم طعمی گرم و خوش خوراک به غذا می‌دهد. استفاده از زعفران دم‌کرده در لایه آخر برنج نیز به عطر و رنگ لوبیا پلو جلوه‌ای خاص می‌بخشد.
چگونه در پلوپز لوبیا پلو درست کنیم؟
اگر می‌خواهید لوبیا پلو را به راحتی و بدون دردسر در پلوپز بپزید، کافیست چند مرحله ساده را رعایت کنید تا یک پلوی خوش‌عطر و جاافتاده داشته باشید:
-
مواد اولیه را آماده کنید:
ابتدا مقداری گوشت چرخ‌کرده، پیاز، لوبیا سبز یا لوبیا سبز خردشده، رب گوجه‌فرنگی، برنج، زردچوبه، دارچین، نمک، فلفل و زعفران دم‌کرده آماده کنید. اگر از گوشت تکه‌ای استفاده می‌کنید، آن را جداگانه با کمی پیاز و ادویه نیم‌پز کنید. -
مخلوط مواد گوشتی را بپزید:
در ماهیتابه، پیاز خردشده را با کمی روغن تفت دهید تا طلایی شود، سپس گوشت را اضافه کنید. پس از تغییر رنگ گوشت، ادویه‌ها و رب گوجه‌فرنگی را اضافه کنید و در انتها لوبیا را بیفزایید. اجازه دهید همه مواد با کمی آب پخته و جا بیفتند. -
برنج را آبکش نکنید:
برنج را شسته و همراه با مقدار مناسب آب (برای هر پیمانه برنج حدود ۱.۵ پیمانه آب) در پلوپز بریزید. کمی روغن و نمک هم اضافه کنید. -
مخلوط گوشت و لوبیا را لابه‌لای برنج بریزید:
زمانی که پلوپز را روشن کردید، مخلوط گوشتی را روی برنج بریزید (می‌توانید لایه‌ای یا روی سطح پخش کنید) و در انتها زعفران دم‌کرده را اضافه نمایید. -
پخت نهایی در پلوپز:
درب پلوپز را ببندید و آن را روی حالت پخت برنج یا Cook قرار دهید. پس از حدود ۴۵ تا ۶۰ دقیقه، لوبیا پلوی خوشمزه شما آماده است. می‌توانید در پایان، کمی کره یا روغن حیوانی روی آن بدهید تا عطر بهتری پیدا کند.
اگر لوبیا پلو شفته شد چه کنیم؟
اگر لوبیا پلو شفته شد (یعنی برنج وا رفته یا خمیر شده بود)، نگران نباشید؛ هنوز می‌توانید تا حدی غذا را نجات دهید. ابتدا پلو را از حالت “گرم نگه داشتن” پلوپز یا شعله گاز بردارید تا بیش از این نپزد. سپس درب قابلمه را بردارید و با یک قاشق چوبی، برنج را به آرامی باز کنید تا بخار اضافی خارج شود. اگر برنج خیلی نرم شده، آن را روی سینی بریزید تا خنک شود و رطوبت مازادش تبخیر شود. برای وعده بعدی می‌توانید از این برنج برای تهیه ته‌چین، دمی یا حتی کوفته برنجی استفاده کنید.
اگر لوبیا پلو شور شد چه کنیم؟
اگر لوبیا پلو شور شد، راه‌حل‌هایی وجود دارد که مزه غذا را متعادل کنید. ساده‌ترین کار این است که مقداری برنج ساده بدون نمک بپزید و با پلوی شور مخلوط کنید تا شوری‌اش گرفته شود. اگر فرصت برای پخت برنج جداگانه ندارید، می‌توانید یکی دو عدد سیب‌زمینی پوست‌گرفته را به‌صورت درسته در داخل قابلمه قرار دهید و اجازه دهید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه با پلو بماند؛ سیب‌زمینی بخشی از نمک را جذب میکند. در نهایت هنگام سرو می‌توانید همراه لوبیا پلو، ماست یا سالاد بدون نمک هم قرار دهید تا طعم غذا متعادل‌تر شود.
